Kronik Enflamasyon Tanı - Takip Testleri

Enflamasyon göz ardı ettiğimiz fakat özellikle kronik hastalıkların en sinsi nedenlerinden biridir. Kronik inflamasyon, yıllarca süren kalıcı, düşük dereceli enformasyondur. Hızlanmış yaşlanmaya neden olur ve kronik hastalıkların öncüsüdür.

Enflamasyon  hemen hemen her büyük sağlık sorunun temelini oluşturur. Vücudunuzun hücresel düzeyde senkronize ve iyi bir şekilde çalışmasını engeller, iyileşme süreçlerini yavaşlatır  ve rahatsızlığın daha derin belirtilerle seyretmesine neden olur. Bu nedenle enflamasyonun erken tanısı ve takibi önemlidir. Enflamasyon takibini bazı  basit kan testleri ile yapmak mümkündür.  

Enflamasyon nedir?

Enflamasyon aslında  vücudun doğal savunma mekanizmasıdır. Vücudun doğuştan gelen  bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve birçok şey tarafından tetiklenebilir. Vücudun beyaz kan hücrelerinin, enfeksiyonla savaşmak için kan veya etkilenmiş dokularda salındığı karmaşık bir süreçtir. Enflamasyon aslında bazı hücrelerin immun sistem tarafından tanınması için , onların etiketlenmesi işaretlenmesi işlemidir.

Akut ve kronik olmak üzere iki tip enflamasyon vardır. Akut enflamasyon hızla başlar ve genellikle birkaç gün içinde kaybolur. Akut inflamasyon bizi, virüslere ve bakterilere karşı korur, hasarlı hücrelerin tamirini sağlar. Buanlamda akut enflamasyon yararlıdır.

Kronik enflamasyon, aylarca veya yıllarca sürebilen sistemik enflamasyondur.İnflmatuar gıdalar , çevresel toksinler, aşırı kilo ve stres gibi faktörler  kronik inflamasyon oluşmasının başlıca nedenleridir.

Kronik Enflamasyon ve hastalıklar

Kronik iltihaplanma, vücudumuzun bu etkilere tekrar tekrar maruz kalması ve vücutta enlamatuar mediatörlerin üretilmesi ile ortaya çıkar. İmmun sistem devam eden bu uyaranlar  altında boğulur , daha fazla  reaksiyon ve hücre hasarı oluşturmaya başlar. 

Bunun  sonunda immun sistem zararlı uyaranla birlikte kendi vücut hücrelerine saldırmaya başlar. Bu otoimmun başlaması anlamına gelir.  Bu inflamatuar yanıt, inflamasyonun sebebi ortadan kaldırılmadığı sürece  devam eder.

Kronik inflamasyon, kanser, ALS  ve kalp hastalıkları  da dahil olmak üzere tüm kronik hastalıkların temel nedenidir. Ayrıca diyabet , kilo alma, hızlı yaşlanma, akciğer sorunları ve depresyon riskini artırır.

Otoimmün hastalıklar da inflamasyonun bir sonucudur. Otoimmün hastalıkta, vücudun bağışıklık sistemi kendi dokularına karşı iltihaplı bir yanıtı tetikler. Vücut normal dokulara bulaşmış gibi tepki verir ve bu dokulara saldırır. Hashimoto tiroiditi ve Artrit gibi otoimmün hastalıklar, sonuç olarak gelişir.

Enflamasyon ve Mitokondri

Mitokondri , vücudunuzun hemen hemen her hücresindeki küçük yapılardır. Hücrelerin işlevlerini yerine getirmek için ihtiyaç duydukları enerjiyi üretmekten sorumludurlar. Mitokondriler enflamasyona karşı çok hassastırlar. Kronik enflamasyon sonucunda vücudun enerji üretimi de düşer. 

Enflamasyon takibinde kullanabileceğimiz testler 

1.Açlık İnsülin

Açlık insülin seviyesi testi, inflamasyon düzeylerini tespit etmek için değerli bir testtir. İnsülin, pankreasta üretilen ve depolanan bir hormondur . İnsülin, glikozun kandan hücrelere taşınmasına yardımcı olur. Vücut kan şekerinin yükseldiğini fark ettiğinde, pankreas insülin salgılar.

Vücudumuzun her zaman dolaşan insüline ihtiyacı vardır. Bununla birlikte, yüksek veya düşük insülin seviyeleri sorunlu olabilir. Yüksek insülin seviyesi insülin direncinin veya diyabetin bir belirtisidir . Obezite, insülin direnci ve kronik düşük dereceli inflamasyon birlikteliği yıllardır belirgindi. Hepsi yaşlanmayla da ilgilidir.

İnsülin direnci, insülinin etkilerine cevap verme yeteneğinin azalmasıdır. Sonuç olarak, vücut iltihabi süreçleri artıracak  şekilde  fazla   insülin üretir.

Zamanla, insülin dalgalanmaları kronik sağlık komplikasyonlarına neden olabilir. İnsülin direnci ile ilişkili sağlık koşulları arasında tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık, obezite ve hipertansiyon sayılabilir .

Yüksek açlık insülini ayrıca metabolik sendromu da gösterebilir. Metabolik sendrom, kişinin kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet ve inme gibi ciddi durumları geliştirme şansını arttıran bir dizi risk faktörüdür. Bu risk faktörleri şunlardır: insülin direnci, abdominal obezite, sağlıksız lipit düzeyleri ve yüksek tansiyon.

Klinik Aralığı: 2.6-24.9 uIU / ml

Optimal Aralık: 1.0-5.0 uIU / ml

2.Hemoglobin A1c

Hemoglobin A1C (HbA1c) son 3 ayda kandaki ortalama glikoz miktarını verir . Kişinin inflamasyonu olup olmadığını belirlemek için en iyi testlerden biridir.

Hemoglobin A1c (veya glikolize hemoglobin), glikozun oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerindeki protein olan hemoglobine bağlandığı zaman kanda oluşur. Kandaki glukoz seviyesi arttıkça, daha fazla gliko hemoglobin oluşur.

Kırmızı kan hücreleri sürekli olarak şekilleniyor ve ölüyor, ancak genellikle yaklaşık 3 aydır yaşıyorlar. Böylece, A1C testi son üç ay içinde bir kişinin kan şekeri düzeylerinin ortalamasını yansıtır. Test yüzde olarak rapor edilir. Yüzde değer ne kadar yüksek olursa, bir kişinin kan şekeri seviyesi o kadar yüksek olur.

HbA1c testi diyabet ve prediyabet tanısı ve takibi için yapılır. Aynı zamanda diyabetiklerin glukoz kontrolünü zaman içinde izlemek için kullanılır. Yüksek  HbA1c yani  kronik olarak yükselmiş glikoz seviyeleri, vücudun organlarına ve sinirlerine zarar verebilir.

Kronik olarak yükselen kan şekerinin  enzim ve proteinlerle reaksiyona girmesi sonucu  Glikolitik Son Ürünler (Advanced Glycolytic End Products =AGE'ler) oluşur. AGE'ler, enflamatuardır ve tüm vücut dokularına zarar verir. Sonuç, diyabetle ortak olan nörolojik ve kardiyovasküler komplikasyonlardır.

Klinik aralığı: 4.8-5.6

Optimum Aralık: 4.5-5.2

3. C-Reaktif Protein (CRP)

C-Reaktif Protein (CRP) testi, vücuttaki inflamasyon düzeylerini değerlendirmek için kullanılan bir kan test markeridir. CRP karaciğerde üretilen bir proteindir. Akut faz reaktanıdır, yani inflamasyon veya travma ile konsantrasyonda artar veya azalır .

CRP'yi tespit etmek için en iyi ölçüm, yüksek hassasiyetli CRP (hs-CRP) testidir. Bu, yüksek duyarlılıklı CRP'nin kalp hastalığı ve mortalite ile bağlantılı olması nedeniyle sıklıkla kardiyovasküler risk değerlendirmesi için kullanılır .

CRP ayrıca enflamatuar barsak hastalığı , artrit, otoimmün hastalıklar ve psikolojik sorunlar gibi kronik inflamatuar durumların teşhisinde ve izlenmesinde de yararlıdır. CRP'nin ölçülmesi, vücudun enflamatuar durumunu verir ve birçok kronik sağlık durumunu teşhis etmek ve izlemek için kritik öneme sahiptir.

Klinik Aralığı: 0-3 mg / L

Optimal Aralık: 0-2 mg / L

4.Serum Ferritin

Ferritin testi, vücuttaki ferritin düzeyini ölçen basit bir kan testidir. Ferritin, demir depolayan bir kan hücresi proteinidir . Düşük ferritin seviyeleri, anemiye neden olan demir eksikliğini, kırmızı kan hücrelerinin sayısında bir azalmayı gösterir.

Ferritin de CRP gibi bir akut faz reaktanıdır.Ferritin de kronik bir hastalık sürecinin saptanmasında faydalanabileceğimiz bir testtir. Yüksek ferritin seviyeleri inflamasyonu, karaciğer hastalığını , kronik enfeksiyonu, otoimmün bozuklukları ve bazı kanser türlerini gösterebilir .

Klinik Aralığı: 30-400

Optimal Menzil: Kadınlar (25-100), Erkekler (50-150)

5.Kırmızı Kan Hücresi Genişliği (Red Cell Distribution Width =RDW)

Kırmızı Kan Hücreleri Dağılım Genişliği (RDW) vücuttaki inflamasyonu tespit etmek için mükemmel bir testtir. 2011'de yapılan bir çalışmada RDW'nin tüm nedenlerden ve kan dolaşımı çekişmelerinden kaynaklanan ölüm riskinin “sağlam bir belirleyicisi” olduğu bulunmuştur ( 7 ). RDW genel inflamasyon ve oksidatif stresi yansıtır.

Kemik iliğinde üretilen eritrositlerin boyutlarının birbirine yakın olması beklenir. Eğer boyutları arasında farklılık varsa, biri büyük iken diğeri küçükse, bu normal olarak kabul edilmez. RDW işte bu boyut farklılığının laboratuvar ölçüsüdür. Yani eritrositlerin (alyuvarların) boyut veya hacimleri arasındaki farkı gösteren bir testtir.

RDW Yüksekliği kronik enflamasyon takibi yanında , birçok hastalığın tanısında yardımcı olur.  

Demir eksikliği : Bu testin yüksekliğine MCV düşüklüğü eşlik eder.

Folik asit eksikliği

B12 vitamini eksikliği

İmmün hemolitik anemi

Kemoterapi tedavisi

Kronik karaciğer hastalığı

Herediter Sferositoz

MDS (myelodisplastik sendrom): Bir tür kemik iliği hastalığı. Zamanla lösemiye dönüşebilir.

Orak Hücreli Anemi 

Klinik Aralığı: % 12.3-15.4

Optimum Aralık: % 11.7-15